Schrijvers over schrijven

‘Schrijven over schrijven is zó vervelend!’  Dat zei Sylvia Witteman een keer, toen ik net mijn nieuwe site had waarop pontificaal stond ‘Anna schrijft over schrijven’.  Ik kromp in elkaar want ik heb vroeger jaren bij Sylvia in de klas gezeten en haar hoon maakt me nog steeds een beetje  bang.

Maar toch. Gisteren twee digitale berichten over schrijven. Collega Marjolijn Hof: ‘Soms is het een worsteling, maar een vriendelijke en geduldige worsteling, alsof we met elkaar stoeien, de woorden en ik. Soms wordt het even menens. ‘En nou is het afgelopen!’ zeg ik dan. Of: ‘Ik geef me over!’
En de dichter Ilja Leonard Pfeijffer nuanceert dat ergens anders weer door te stellen dat ‘het romantische ideaal is dat kunst een bevlieging is. Was het maar waar. Vroeg naar bed en morgen weer meters maken.’
Een bevlieging? De schrijfster Elizabeth Gilbert hield er niet zo lang een TedTalk over. ‘Wij schrijvers zijn geen genien, we worden erdoor bezocht.’  Alle schrijvers van hun voetstuk, volgens Elizabeth zijn we niets meer en niets minder dan een soort doorgeefluik voor verhalen die ons worden ingefluisterd door de kosmos – door muzen, zo je wilt.

Monsters

Ik hou wel van die gedachte. Zo heeft er jarenlang een essay van de schrijver Philip Pullman op mijn bureau geslingerd, dat heette ‘All around you is silence‘  (die titel alleen al spreekt mij hier op de berg natuurlijk enorm aan). Een schrijver, stelt hij, is een visser op een nachtelijke zee. Je zoekt de beste plek op, daar waar je vermoedt dat de meeste verhalen zitten, en dan ga je wachten. Soms bijten ze, soms niet, soms schieten ze weer van je haak af. ‘And the sea is very big, and the weather is changeable, and you really have only the most rudimentary knowledge of what things lie in the depths. There might be monsters there that could swallow hook, and line, and lamp, and boat, and you….’  Geweldige metafoor. Jammer dat de schrijver in kwestie toen ik hem ontmoette zo’n vervelende, zelfingenomen man was die deed alsof hij die hele oceaan al in kaart had gebracht – maar dat is weer een ander verhaal.

Genade

En dan heb ik altijd nog het citaat van de oude schrijfster Nel Verschoor van der Vlis. Een wijze dame (geen vrouw, een dame) die zondagsschoolboekjes schreef en nog heel veel meer (meest hilarische titel van de, ruim zestig, boeken van haar naam: Een neger in het dorp!). Ik heb haar gekend, de oude Nel, en zij zei altijd: ‘Schrijven is een worsteling en een genade.’
En dat, lieve Sylvia, is toch een soort troost als je je weer eens zit af te vragen waar je in godsnaam mee bezig bent.