Ratten, bollen, en sterke verhalen

De ratten dansen door de tuin. Van die dikke muskusratten die schattig zijn in een verhaal van Biegel of Kate di Camillio. ‘Kijk, daar! En daar!’ staan de dochters gruwend voor het raam te wijzen.

Ze eten de tulpenbollen op, die ratten, of laten we het vreten noemen. Ons leuke plan om mee te doen met het Amsterdamse tulpenfestival door honderden tulpen te planten valt lichtelijk in duigen. En hoe schadelijk zijn die beesten eigenlijk voor ons?
‘Je moet niet met ze zwemmen natuurlijk,’ zegt de bollenboer die is komen inspecteren. En ik denk aan Dunya die gisteren nog met die voetbal in het water…

Ondergedoken

Binnen zit mijn moeder naar een dement vrouwtje te ruiken. Ze is vrolijk zoals altijd als ze bij me is en vertelt over de schoolklassen die bij haar in het tehuis kwamen om over de tweede wereldoorlog te praten. ‘Overal is oorlog maar toch is het goed dat ze horen hoe het echt is als je erin zit. Hoe dat in Nederland was.’
Natuurlijk is dat goed en gedachteloos vouw ik een wasje, nog steeds naar buiten starend. Daar! Weer eentje.
‘En dus heb ik ze verteld over hoe het was om ondergedoken te zitten,’  zegt mijn moeder.
Daar kijk ik van op. Mijn moeder heeft nooit ondergedoken gezeten, dat was het verhaal van mijn vader.
‘En hoe was dat dan mam?’
‘Dat kun je je niet voorstellen. De hele dag in zo’n kleine ruimte, altijd die angst. En dat we geen bonnen en dus niks te eten hadden. Alleen maar bloembollen.’

Oral history

‘Narcissen,’ heeft de bollenboer gezegd, ‘we planten jullie leeggegeten borders wel vol met narcissen, ook mooi. En wat ook fijn is, de ratten lusten die narcissenbollen niet. Die zijn giftig, ook voor mensen trouwens. Gingen ze een keer doen in een quiz op tv.: bloembollen eten, net als in de oorlog. Hadden ze narcissenbollen gebruikt. En ziek dat de mensen werden.’
Mijn moeders stem meandert nog steeds over de verschrikkingen van het onderduiken en mijn gedachten meanderen over hoe schadelijk haar verhaal wel of niet is voor de kinderen die zo leuk aan oral history kwamen doen.
‘Wat voor bollen aten jullie dan?’ vraag ik dwars door haar verhaal heen. Ik geloof er niks van. Natuurlijk had mijn moeder het zwaar als meisje in de oorlog. Maar gewoon, net als iedereen. Over bloembollen eten heb ik haar nooit eerder gehoord.
‘Tulpen natuurlijk,’  zegt ze meteen. ‘Van narcissenbollen word je zo ziek. Er was een keer iemand bij ons in de onderduik en die had toch…’