Kompas

Rillend van de hooikoorts zat ze deze week nog bij me. ‘Mijn longen zijn best wel slecht.’

Los van dat is de oudste dochter kerngezond en bijzonder goed in staat om precies het leven te leiden dat ze wil.

Transsiberië

Dus weg is ze weer, op naar Rusland, China, de Transsiberië Expres. Helemaal zelf bij elkaar gespaard en geregeld. Aan de liefde doet ze niet, zegt ze. De komende jaren wil ze reizen, filmen, een studentenleven, geen blok aan haar been. Zo anders dan haar moeder – en dat heeft niet alleen met levensfase te maken.
Net als dat lange, blonde uiterlijk, niemand zou haar voor mijn dochter houden. Al was het maar om hoe ze zich kleedt: als het niet fijn zit, trekt ze het niet aan. Geen panties dus, geen hakken, en in de winter een trui en een Hollands regenpak. Heel verstandig, en het staat ongeveer haaks op hoe ik me kleed.
En van wie heeft ze toch dat doortastende? Vijf experts lazen de vorige versie van mijn boek en gaven zinnige kritiek, maar haar commentaar vormde de basis voor alle verandering. ‘Mam,’ zei ze, ‘hier gaat het over.’ En ze vatte mijn hele boek perfect samen in een zin. ‘En dus,’ vervolgde ze, ‘moet je hiermee eindigen, hiermee beginnen, en dan dit en dit schrappen en dat en dat uitdiepen.’

Italiaanse Moeke

Zij was het die een jaar of twee geleden tegen mij zei: ‘Mam, je gedraagt je als een ouwe Italiaanse moeke wier enige geluk het is de hele familie te voeden en bij elkaar te houden. Je bent nog jong hoor, je kan zo ook weer een ander leven opbouwen op een andere plek.’
Ze besefte amper wat ze zei, want het is natuurlijk ook een ongenuanceerde puber. En toen die familie  inderdaad uit elkaar viel, was ze boos en geschrokken. Maar toch, dat kind is een soort kompas voor mij.
En nu is ze weer weg.